Mind the Gap? Verschillen in Brabant op de kaart

De aandacht voor maatschappelijke verschillen en (ruimtelijke) ongelijkheid is de laatste jaren toegenomen. De verschillen en ongelijkheid in de samenleving zouden toenemen en de negatieve effecten ervan steeds groter worden. Ongelijkheid heeft daarnaast ook een geografische component: mogelijke scheidslijnen in de maatschappij zouden steeds sterker letterlijk ‘op de kaart’ zichtbaar zijn.. In dit onderzoek heeft Atlas Research in opdracht van BrabantKennis daarom voor vier verschillende dimensies gekeken naar verschillen in Brabant: ongelijkheid op de arbeidsmarkt, economische ongelijkheid, ruimtelijke ongelijkheid en verschillen in (maatschappelijk) vertrouwen, welzijn en geluk.

De resultaten laten zien dat de werkgelegenheidsgroei zich in Brabant concentreert in banen waar óf een hoog óf juist een laag opleidingsniveau voor wordt gevraagd. Dit zet de kans op werk (op eigen opleidingsniveau) voor middelbaar opgeleiden onder druk, wat dus resulteert in ongelijkheid op de arbeidsmarkt. Ook zijn er duidelijke regionale verschillen in de kans op werk: die is het grootst in de regio Eindhoven (en ’s-Hertogenbosch) en het kleinst aan de oostelijke en westelijke randen van de provincie. Deze ontwikkelingen hebben echter (nog) niet tot een grote divergentie op inkomensgebied in Brabant geleid (economische ongelijkheid). Het beeld dat de rijken steeds rijker worden en de armen steeds armer lijkt dan ook niet op te gaan in Brabant. Wel is het zo dat De vermogensongelijkheid in zowel Brabant als Nederland veel groter is dan de inkomensongelijkheid.

Wat betreft de ruimte ongelijkheid is er sprake van een selectieve trek naar de steden. De laatste jaren is de groep 15-64-jarigen vrijwel alleen nog maar in de vijf steden gegroeid en is er in de rest van Brabant sprake van krimp. Hierdoor nemen verschillen in opleidingsniveau toe: Hoogopgeleiden zijn in toenemende mate oververtegenwoordigd in de grote steden, terwijl het aandeel laag- en middelbaar opgeleiden juist structureel hoger ligt in de middelgrote steden en landelijke gemeenten. Dit geldt ook verschillende sociale problemen: het aandeel mensen in de bijstand in de stad is hoog en bovendien is er sprake van segregatie op het gebied van inkomen (lage inkomens beperkt tot een aantal wijken). Tot slot zijn er daarnaast ook verschillen in (maatschappelijk) vertrouwen, welzijn en geluk. Deze sociaal-culturele aspecten laten veel minder dan bij de andere dimensies de tegenstelling tussen de steden en rest van Brabant zien als heel duidelijke scheidslijn.