De toekomst van de Gelderse stad

Het gaat relatief goed met de Gelderse steden. Toch zijn er trends die zorgen baren. De tijd van vanzelfsprekende bevolkingsgroei lijkt voorbij. De economische recessie lijkt relatief lang te gaan aanhouden. En door de opkomst van online winkelen staat de traditionele winkelfunctie van de binnensteden onder druk. Het is de vraag wat dat betekent voor de toekomst van de Gelderse stad. In tegenstelling tot wat vaak wordt beweerd is het meest waarschijnlijke scenario dat de bevolking in Nederland de komende decennia blijft groeien. Die groei zal echter minder groot zijn dan in het verleden. Mede door die afvlakkende groei zullen sommige gebieden te maken krijgen met krimp, vergrijzing en leegstand. In Gelderland geldt dit vooral voor delen van de Achterhoek waar het relatief beperkte aantal banen ervoor zorgen dat hoger opgeleide mensen (met name naar Arnhem en Nijmegen) wegtrekken. De combinatie van een groot aanbod aan banen en stedelijke voorzieningen zorgen in deze steden voor een blijvende aantrekkingskracht, al is niet elke wijk ongevoelig voor krimp.

De verschillen tussen steden in bevolkingsgroei en -samenstelling hebben ook hun weerslag op de ontwikkeling van de binnensteden. Winkels in binnensteden met een stagnerende of in omvang krimpende bevolking krijgen immers ook te maken met een dalende vraag en afnemende koopkracht. Dit wordt mede versterkt door de sterke groei van online winkelen, waardoor de functie de binnenstad als ‘marktplaats’ verder onder druk komt te staan. In de toekomst zijn naar verwachting alleen binnensteden met een hoge belevingswaarde levensvatbaar. Denk dan aan historische binnensteden met een gevarieerd horeca-aanbod en/of voorzieningen op het gebied van cultuur en vrije tijd. Het is verder aannemelijk dat economische activiteiten zich nog verder zullen concentreren in steden en dat stedelijke regio’s hierdoor minder last krijgen van een langdurig aanhoudende economische recessie dan meer landelijke regio’s. Het belang van agglomeratievoordelen – de voordelen van ruimtelijke nabijheid van andere bedrijven en huishoudens – zal naar verwachting namelijk alleen maar toenemen. Verdere samenwerking in de vorm van stedelijke netwerken én het slechten van grensbarrières zijn hiervoor twee belangrijke mogelijkheden. Het stedelijke netwerk Arnhem-Nijmegen is op economisch gebied een sleeping giant die nog te weinig profiteren van elkaars nabijheid.