Subsidiebeleid Aruba: knelpunten, aanbevelingen en implementatie

Atlas Research heeft meegewerkt aan een analyse van Economisch Bureau Amsterdam naar knelpunten in het subsidiebeleid op Aruba. Het onderzoek vond plaats in opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Het vigerende subsidiebeleid van Aruba hinkt op twee gedachten, met een in 2016 ingevoerd output-subsidiestelsel, waarvoor de wettelijke verankering ontbreekt. De op input geënte Subsidieverordening 1990 is nog steeds van kracht. Eisen die worden gesteld aan de aanvraag en de verantwoording van subsidies zijn soms niet realistisch en overbodig. Deze situatie leidt tot tekortkomingen en knelpunten in de uitvoering van het subsidiebeleid. Er zijn tekortkomingen in de rechtmatigheid van subsidies, het niet voldoen aan de vereisten heeft geen gevolgen voor subsidieverlening, en er is weinig aandacht voor doelmatigheid. Subsidieverlening is als het ware een automatisme geworden.

Het rapport bevat voorstellen voor een doelmatig subsidiestelsel met een betere scheiding tussen beleid en uitvoering, expliciete beleidsafweging en evaluatie, meerjarige subsidiëring, en realistische eisen voor aanvraag en verantwoording. Voor al deze aspecten zijn concrete stappenplannen ontwikkeld en voorstellen gedaan die zijn toegesneden op de Arubaanse praktijk.

Ook wordt aanbevolen dat bestaande initiatieven in de sector van gesubsidieerde instellingen om te komen tot consolidatie, schaalvergroting en professionalisering door de overheid worden gestimuleerd en gefaciliteerd. De bestaande versnippering in het subsidielandschap wordt daarmee tegengegaan. Tot slot wordt geconcludeerd dat een succesvol subsidiestelsel niet alleen kan bestaan uit door de overheid opgelegde regels en procedures. De sector van gesubsidieerde instellingen heeft ook een eigen verantwoordelijkheid als het gaat om goede besteding van publieke middelen, transparantie, verantwoording en goed bestuur. De sector erkent het belang om met eigen regels en normen te komen op het gebied van good governance, publicatie van jaarrekeningen en -verslagen, normen, certificering of een keurmerk.

Om tot succesvolle implementatie te komen, moeten bestaande subsidierelaties met instellingen eerst worden herijkt en de reeds uitgekeerde subsidies van een eindafrekening worden voorzien. Het nieuwe subsidiestelsel kan dan met een schone lei beginnen. Ook is essentieel dat de gesubsidieerde instellingen en de beleidsdirecties nauw worden betrokken bij het implementatieproces.