Podiumpeiler 2011

De podiumkunsten liggen onder vuur. In het Regeerakkoord heeft het kabinet aangegeven fors te willen bezuinigen op kunst en cultuur, met name op podiumkunsten. Naar aanleiding daarvan is er een omvangrijke maatschappelijke discussie ontstaan over nut en noodzaak van overheidssubsidiëring van kunst en cultuur, en de gevolgen van de voorgenomen bezuinigingen. In opdracht van en in samenwerking met Muziek Centrum Nederland (MCN) en Theater Instituut Nederland (TIN) heeft Atlas Research met dit onderzoek een nulmeting uitgevoerd met betrekking tot de stand van zaken op het gebied van podiumkunsten in Nederland. Het voornemen is om de monitor vanaf dit jaar met regelmaat te laten verschijnen, waardoor de ontwikkeling van het belang van de podiumkunsten door de tijd kan worden gevolgd.

Het aanbod aan podiumkunsten in Nederland is veel groter dan lange tijd gedacht. Volgens het CBS had Nederland in 2005 311 podia en 447 theaterzalen, waarop in dat jaar 47.133 uitvoeringen plaatsvonden die in totaal ruim 16 miljoen bezoekers trokken. Volgens deze PODIUMPEILER telde Nederland in 2009 minstens 999 podia en theaterzalen, waarop 66.647 uitvoeringen plaatsvonden die gezamenlijk meer dan 21,5 miljoen bezoekers trokken. De eigen inkomsten van de podia waren in 2009 hoger dan de overheidssubsidies van €621 miljoen (58% om 42%). Theaters zijn voor hun inkomsten meer afhankelijk van overheidssubsidies dan poppodia, waar 75% van de opbrengsten in 2009 uit eigen inkomsten bestond, bij theaters en schouwburgen was dit 55%.

In Nederland zijn er in 2009 ruim 17.000 professionele podiumkunstenaars actief waarvan de meesten – 13.000 – als musicus. Hiermee vormen podiumkunstenaars bijna 23% van het totaal aantal professionele kunstenaars. De totale werkgelegenheid die met podiumkunsten samenhangt, bedroeg in 2009 tussen de 62.000 en 73.000 banen (0,8-0,9% totale werkgelegenheid).  De regionale verschillen in aanbod zijn echter groot. Een gemiddelde inwoner van Amsterdam kan dagelijks uit meer dan zes uitvoeringen binnen acceptabele reistijd kiezen, een inwoner van de gemeente Middelharnis heeft geen enkele uitvoering binnen acceptabele reistijd tot zijn beschikking.  Het totaal aantal bezoeken aan de podiumkunsten is de laatste jaren relatief constant gebleven. Wel daalt het gemiddeld aantal bezoekers per uitvoering, gemiddeld van 369 bezoekers in 2005 naar 323 bezoekers in 2009 (-12%). De podiumkunsten leverden Nederland in 2009 minstens € 900 miljoen aan welvaartswinst op. Daar stonden in dat jaar maatschappelijke kosten tegenover met een totale waarde van ruim € 600 miljoen. Per saldo leverden de podiumkunsten het land in 2009 dus meer op dan ze de belastingbetaler hebben gekost.