Aan de Amsterdamse grachten
De gemeente Amsterdam neemt zich voor om in 2013 het vierhonderdjarig bestaan van de Amsterdamse grachten te vieren. Het moet een jaar worden vol bijzondere evenementen. In dit rapport beantwoord Atlas Research de vraag of deze plannen vanuit welvaartsoptiek een goed idee zijn. Daarbij zijn alleen de voorgenomen festiviteiten rond de viering van 400 jaar grachten meegenomen, en niet de andere bijzondere gebeurtenissen die daarmee in 2013 samenvallen, zoals de heropening van een aantal grote musea. Het ging in het onderzoek met andere woorden om de additionele evenementen in het kader van de viering van 400 jaar grachten, waarmee naar schatting zo’n € 5 miljoen publiek geld gemoeid is. De vraag is hoe groot de maatschappelijke baten zijn die daar tegenover staan.
In deze maatschappelijke kosten-batenanalyse (MKBA) van de festiviteiten rond de viering van 400 jaar grachten zijn vijf typen maatschappelijke baten onderscheiden en berekend: de gebruikswaarde, de optiewaarde, de economische waarde, de bestaanswaarde en de sociale waarde. Vooral de eerste drie waarden bleken voor de festiviteiten rondom Grachten 400 van belang te zijn. Deze MKBA beperkt zich dus nadrukkelijk niet tot financiële baten, maar hanteert een breed welvaartsbegrip waaronder ook het plezier en andere welvaartsbelevingen vallen die door de festiviteiten worden bewerkstelligd.
Het saldo van kosten en baten voor de stad Amsterdam valt vooralsnog negatief uit, mede omdat. veel voorgenomen festiviteiten ook zonder de viering van 400 jaar grachten zouden hebben plaatsgevonden en additionele festiviteiten slechts een tijdelijk karakter hebben. De kosten van de festiviteiten rond de viering van 400 jaar grachten in 2013 worden immers grotendeels gedragen door de gemeente Amsterdam. De baten komen voor een deel weliswaar terecht bij de bewoners en bedrijven van de stad Amsterdam, maar vooral ook in de schatkist van het Rijk. Het saldo van kosten en baten is voor Nederland als geheel dan ook positief. Met wijzigingen in het voorgestelde programma zou dat kunnen omslaan in een positief saldo voor de stad Amsterdam. Het ligt daarbij voor de hand dat de festiviteiten zich meer gaan richten op de grachten (en de monumenten aan die grachten) zelf, en op de inwoners van de stad.